Duchowny jest zatrudniany jako nauczyciel religii na ogólnych zasadach, a więc na podstawie stosunku pracy. Jedynym niuansem jest skierowanie wydawane przez właściwą władzę kościelną. W artykule wyjaśniamy, jak zgłosić duchownego do ZUS i jakie składki odprowadza się w związku z jego zatrudnieniem.

Jak zgłosić do ubezpieczenia ZUS nauczyciela religii jako duchownego

Duchowny, z którym będzie zawierana umowa o pracę lub akt mianowania w szkole, podlega ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu jako pracownik. Tym samym szkoła musi zgłosić go do ZUS w terminie 7 dni od rozpoczęcia wykonywania pracy.

Zgłoszenia dokonuje się na formularzu ZUS ZUA z kodem pracowniczym 01 10X, przy czym w piątym znaku wskazuje się:

0 – gdy duchowny nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty,
1 – gdy duchowny ma ustalone prawo do emerytury,
2 – gdy duchowny ma ustalone prawo do renty.

Z kolei w szóstym znaku wskazujemy:

0 – gdy duchowny nie posiada orzeczenia o niepełnosprawności lub posiada orzeczenie i nie przedłożył go pracodawcy,
1 – gdy duchowny przedłożył orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności,
2 – gdy duchowny przedłożył orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
3 – gdy duchowny przedłożył orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Duchowny jako nauczyciel religii powinien zostać zgłoszony przez szkołę do ZUS na zasadach ogólnych. To, że podlega on ubezpieczeniu ze stosunku pracy, ma zaś wpływ na składki ZUS z tytułu bycia duchownym.

Ubezpieczenie emerytalne i rentowe duchownego a zatrudnienie w szkole

Duchowny jako nauczyciel religii podlega więc ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu na ogólnych zasadach. Niuanse dotyczą natomiast jego ubezpieczenia jako duchownego. Otóż jeżeli podstawa wymiaru składek duchownego jako nauczyciela religii w przeliczeniu na miesiąc jest nie niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę, wtedy nie podlega on obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym jako duchowny. Jeśli zaś przychód z zatrudnienia nauczyciela religii jest niższy od minimalnej pensji, wtedy ubezpieczenie z tytułu bycia osobą duchowną jest obowiązkowe.

Podstawą wymiaru składek z tytułu duchowieństwa jest różnica między minimalnym wynagrodzeniem za pracę a kwotą przychodu.

Nauczyciel religii – jaką płaci składkę zdrowotną jako duchowny

Jeśli duchowny osiąga przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym, opłaca składkę z każdego z nich odrębnie. Nie dotyczy to jednak osoby niebędącej jest podatnikiem zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych, o ile uzyskuje ona przychód jedynie z tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownik.

W takim przypadku duchowny nie jest zgłaszany do ubezpieczenia zdrowotnego i nie opłaca na nie składki z tytułu bycia osobą duchowną. Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest wówczas płacona wyłącznie z tytułu zatrudnienia.

ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 1230) - art. 6 ust. 1
rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2020 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów (Dz.U. z 2023 r. poz. 1349)